Sakrament Bierzmowania

Kto może przyjąć sakrament bierzmowania
Kanon 889 Kodeksu prawa kanonicznego w §1 mówi: Zdatnym do przyjęcia bierzmowania jest każdy i tylko ten, kto został ochrzczony, a nie był jeszcze bierzmowany.
Warunkiem bezwzględnym do ważnego przyjęcia tego sakramentu jest chrzest. Osoba, która nie została ochrzczona, nie może ważnie być bierzmowaną, nawet, gdyby uczestniczyła w ceremonii podczas której uprawniony szafarz, dokonałby niezbędnych zewnętrznych czynności, które w normalnej sytuacji – gdy chodzi o osobę ochrzczoną, wywołałyby skutek sakramentalny. Do ważności sakramentu bierzmowania, patrząc od strony osoby przyjmującej ten sakrament, niezbędny jest uprzednio przyjęty przez nią sakrament chrztu.
Jeśli natomiast chodzi o godziwość przyjęcia sakramentu bierzmowania, to poza niebezpieczeństwem śmierci, mający używanie rozumu, godziwie przyjmuje wspomniany sakrament, jeżeli został odpowiednio pouczony i jest właściwie dysponowany, a także może odnowić przyrzeczenia chrzcielne (por. kan. 889 § 2 KPK).
Wymaga się więc, aby człowiek posiadający używanie rozumu, przeszedł odpowiednie przygotowanie, by mógł jak najbardziej świadomie przyjąć ten sakrament i otworzyć się na łaski, jakie są z nim związane.Zgodnie z wolą Konferencji Episkopatu naszego kraju, przygotowanie do przyjęcia bierzmowania ma być włączone w całokształt pracy duszpastersko – katechetycznej. Mimo, że Instrukcja duszpasterska dotycząca sakramentu bierzmowania pochodzi z 1975 r., treści w niej zawarte nie straciły aktualności ani po wprowadzeniu nowego Kodeksu dla Kościoła powszechnego w 1983 r., ani po tak ważnych przemianach w ostatnich latach w naszej Ojczyźnie, mających istotny wpływ na życie Kościoła w Polsce.Episkopat owocne osiągnięcie skutków sakramentu bierzmowania dostrzega w odpowiednim przygotowaniu kandydatów. Dokonuje się ono drogą normalnej katechezy, dziś dodalibyśmy – katechezy szkolnej i przygotowania bezpośredniego w parafii.Przygotowując kandydatów do bierzmowania i dopuszczając ich do przyjęcia tego sakramentu należy zdać sobie sprawę z tego, że łaski Ducha Świętego otrzymywane w tym sakramencie mają pomóc do unormowania dojrzałej wiary i życia chrześcijańskiego.
Stąd też, trzeba zwrócić uwagę, by kandydat:

  • znał prawdy wiary objawionej (niezbędne uczestnictwo w katechizacji);
  • uczestniczył w kulcie chrześcijańskim (niedzielna Msza św., przystępowanie do sakramentów pokuty i Eucharystii);
  • prowadził życie zgodne z zasadami wiary, co uzewnętrznia się przede wszystkim w jego relacjach z innymi.

W przygotowaniu warto uwypuklić zadania jakie wynikają z przyjęcia bierzmowania.
Przede wszystkim obowiązek świadczenia słowem i życiem o Chrystusie. Co może znaleźć swój wyraz np. w zaangażowaniu się w pracę na różnych odcinkach szeroko pojętego apostolstwa.

Instrukcja duszpasterska dotycząca sakramentu bierzmowania poucza nas, że powinno się go udzielać młodzieży w wieku 14 – 15 lat. Wyznaczenie tego wieku uzasadnia się wskazując na następujące fakty:

  • w tym wieku młodzież wchodzi w okres dojrzewania;
  • zaczyna myśleć o swojej przyszłości;
  • poznaje coraz dokładniej problemy życia i wyznanie wiary.

Dzięki temu, może bardziej świadomie podjąć zadania związane z przyjęciem sakramentu bierzmowania, lepiej zrozumieć znaczenie darów Ducha Świętego dla kształtowania osobowości, a także skuteczniej podjąć obowiązek składania świadectwa wiary. Aktualnie wydaje się celowym, aby sakramentu bierzmowania udzielano młodzieży w trzeciej klasie gimnazjum lub ewentualnie w pierwszej klasie liceum. Nie można jednak zapomnieć o tych, którzy z różnych powodów nie przyjęli sakramentu bierzmowania w wieku podanym wyżej. Młodzież ta powinna skorzystać z najbliższej okazji, by po niezbędnym przygotowaniu przyjąć ten sakrament. Biskupi zachęcają duszpasterzy, aby spotykając się z wiernymi, którzy jeszcze nie przyjęli sakramentu bierzmowania, a pragną podjąć funkcję rodziców chrzestnych, czy mają zamiar zawrzeć małżeństwo, zapewnili im możliwość odpowiedniego przygotowania i umożliwili przystąpienie tego sakramentu. Jak nie trudno dostrzec, Kościół daje szansę praktycznie każdemu, aby mógł przyjąć sakrament bierzmowania. Stawia jednak pewne wymagania, ale nie jest je trudno podjąć tym, którzy prowadzą normalne, chrześcijańskie życie, krok po kroku przeżywając kolejne etapy swojego wtajemniczenia chrześcijańskiego. Tylko ci, którzy żyjąc obok Kościoła, niekiedy co prawda się do niego zbliżając, by skorzystać wybiórczo z Jego dóbr, dziwią się, że duszpasterze odmawiają ich nieuzasadnionym “zachciankom”.

Świadek bierzmowania
Kan. 892 Kodeksu prawa kanonicznego stwierdza, że bierzmowanemu, wedle możliwości, powinien towarzyszyć świadek. Te dwa zwroty: “wedle możliwości” i “powinien” sugerują, ze obecność świadka bierzmowania nie jest bezwzględnie potrzebna, by można było ważnie przyjąć ten sakrament. Nie jest bezwzględnie potrzebna, ale bardzo pożyteczna ze względu na zadanie, jakie przypada w udziale wybranemu na tę funkcję. Świadek ma się troszczyć, ażeby bierzmowany postępował jako prawdziwy świadek Chrystusa i wiernie wypełniał obowiązki związane z tym sakramentem (kan. 892 KPK). Ma on być gwarantem pewnej pomocy duchowej, której każdy bierzmowany powinien odczuwać potrzebę.Wskazane jest, by świadkiem bierzmowania był jeden z rodziców chrzestnych, by wyraźnie zaznaczyć jedność obu sakramentów (kan. 893 §2 KPK i KKK nr 1311). Rodzice chrzestni są najwłaściwszymi kandydatami na świadków bierzmowania. Zgodnie z zaleceniami Instrukcji duszpasterskiej dotyczącej sakramentu bierzmowania, należy zachęcać, żeby dla chłopców świadkami bierzmowania byli ojcowie chrzestni, a dla dziewcząt – matki chrzestne. Stwierdzenie to należy jednak traktować raczej jako pewien postulat i nie można stawiać go bezwzględnie, ponieważ aktualne przepisy dopuszczają do tej funkcji także osobę płci odmiennej. Co więcej, jak stwierdza wspomniana Instrukcja, w razie niemożności przybycia rodziców chrzestnych na uroczystość bierzmowania, można wziąć na świadka bierzmowania inną osobę, która sama przyjęła wszystkie sakramenty wtajemniczenia chrześcijańskiego, jest religijnie praktykująca i prowadzi życie według zasad wiary.Kodeks prawa kanonicznego, przez analogię do potencjalnych kandydatów na chrzestnych, wylicza tych, którzy mogą być dopuszczeni do pełnienia funkcji świadka bierzmowania.
Są nimi:

  • wyznaczeni przez przyjmującego bierzmowanie, jego rodziców lub tego kto ich zastępuje, a gdy tych nie ma – przez proboszcza lub szafarza chrztu;
  • posiadający do tego kwalifikacje oraz intencję pełnienia tego zadania;
  • ci, którzy ukończyli szesnasty rok życia, chyba, że biskup diecezjalny określił inny wiek albo proboszcz lub szafarz jest zdania, że słuszna przyczyna zaleca dopuszczenie wyjątku;
  • katolicy bierzmowani, po przyjęciu sakramentu Najświętszej Eucharystii;
  • ci, którzy prowadzą życie zgodne z wiarą i odpowiadające funkcji, jaką mają pełnić;
  • wolni od jakiejkolwiek kary kanonicznej, zgodnie z prawem wymierzonej lub deklarowanej (kan. 893 §1, kan. 874 KPK).

W jednostkowych wypadkach, przepisy kościelne nie zabraniają, aby – gdy nie ma odpowiedniego świadka – objął tę funkcję któryś z rodziców kandydata do bierzmowania.

Imię do bierzmowania
Z Instrukcji duszpasterskiej dotyczącej sakramentu bierzmowania Konferencji Episkopatu Polski dowiadujemy się m.in., że istnieje w Polsce starodawny zwyczaj, który pozwala kandydatowi wybrać sobie patrona bierzmowania. Patronem tym może zostać dowolny święty czy błogosławiony uznany za takiego w Kościele katolickim.Przy wyborze imienia dla dziecka mającego przyjąć chrzest, rodzice czy opiekunowie decydują o nadawanym imieniu. Kościół sugeruje, aby było to imię “święte”, a więc noszone przez świętego czy błogosławionego. Celem tej sugestii jest doprowadzenie do tego, by nowo ochrzczony miał swojego świętego patrona.Sakramenty bierzmowania udziela się młodzieży już świadomej religijnie, która sama, znając życiorysy różnych świętych, może określić, jaki wzór życia jest jej najbliższy. Kandydat do bierzmowania ma więc okazję wybrać sobie świętego czy błogosławionego, którego droga do świętości najbardziej go zachwyciła. Oczywiście może być to patron, którego imię nosi już od chrztu, ale może też wybrać sobie drugiego patrona – świętego czy błogosławionego, którego postawa życiowa wyda mu się szczególnie pociągająca.
Przy okazji chrztu imię dla dziecka, jak już wspomniałem, najczęściej wybierają rodzice bądź opiekunowie starając się nadać imię ogólnie uznawane za ładne, a przynajmniej takie, jakie im się podoba. Jako ludzie wierzący powinni przede wszystkim kierować się dobrem duchowym dziecka, nadając mu imię świętego czy błogosławionego, który w ten sposób staje się patronem; za jego pośrednictwem w przyszłości ochrzczony będzie mógł zwracać się do Boga.Przy okazji bierzmowania jeszcze bardziej akcentuje się fakt świadomego wyboru patrona i to przez samego zainteresowanego. Kandydaci do bierzmowania nie powinni kierować się przy tym wyborze atrakcyjnością samego imienia, ale pięknem życia tego, którego wybierają sobie za patrona. Pragnę podkreślić, że kandydat do bierzmowania nie musi wybierać sobie nowego patrona, jeśli imię, jakie otrzymał na chrzcie jest “święte”. Może jednak wybrać sobie kolejnego patrona, którego drogę do świętości chciałby naśladować. W przypadku gdy imię od chrzty nie jest “święte”, zaleca się wybór imienia “świętego”, aby dojrzały chrześcijanin miał przynajmniej jednego patrona, za którego pośrednictwem zwraca się do Boga i pod którego opiekę wstawienniczą się oddaje.
Warto więc, aby przystępujący do sakramentu bierzmowania, przyjmując wybrane przez siebie imię, zapoznali się z życiorysem danego patrona uświadamiając sobie przymioty, które chcieliby naśladować w swoim życiu.